Ο μισθός δεν είναι χάρη

Η δεκαετία των twenties που διανύω και η γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στη χώρα (αυτό δε νομίζω ότι επιδέχεται περαιτέρω σχολιασμού) με φέρνουν πολλές φορές στη θέση να συζητάω με συνομηλίκους μου για το επαγγελματικό μέλλον του καθενός μας. Άλλοι μπορεί να έχουν σταθεί πιο τυχεροί, άλλοι όχι. Το δεδομένο είναι πως η κατάσταση είναι όντως δυσάρεστη, πιο δυσάρεστες όμως είναι διάφορες απόψεις που ακούω. Απόψεις που σε τελική ανάλυση είναι τρομακτικές και επικίνδυνες.Και θα εξηγηθώ αμέσως τώρα.

Σε πρόσφατη συζήτησή μου, στην ερώτηση τι σκοπεύω να κάνω μόλις πάρω την άδεια άσκησης επαγγέλματος, η απάντηση ήταν απλή και αναμενόμενη. ''Μα να βρω δουλειά. Που να πληρώνομαι''. Το τελευταίο δε θα πρεπε καν να υπάρχει εκεί. Σκέτο το ''να βρω δουλειά'' θα αρκούσε. Όμως είμαι εκπαιδευμένη πια και σαν να ήξερα την απάντηση που θα έπαιρνα. ''Ε και να μην πληρώνεσαι δεν έγινε και κάτι. Σημασία έχει να μάθεις τη δουλειά''. Του αποκρίθηκα πως οι ασκούμενοι δικηγόροι ''μαθαίνουμε'' τη δουλειά κοντά δύο χρόνια, πριν πάρουμε άδεια άσκησης επαγγέλματος, αλλά δε βοήθησε και πολύ αυτό. Το επιχείρημά μου αποδείχθηκε αδύναμο. 

Έτσι αποφάσισα να κάνω στροφή στην επιχειρηματολογία μου. ''Ξέρεις, το να μην πληρώνεται κάποιος που εργάζεται λέγεται εκμετάλλευση''. ''Όλους μας εκμεταλλεύτηκαν κάποτε'', μου απαντάει με τρομακτική φυσικότητα. Ίσως και να χα μείνει με το στόμα ανοιχτό, αλλά αυτό το στόμα κάτι έπρεπε να πει ρε γαμώτο. ''Το ότι μαθαίνω τη δουλειά'', του λέω, ''δε σημαίνει πως δεν εργάζομαι. Είναι αδύνατο να γνωρίζω τη δουλειά χωρίς να δουλέψω. Δε θα μου έρθει η επιφοίτηση. Αυτό, ωστόσο, δε σημαίνει πως δεν προσφέρω εργασία''. Ο συνομιλητής μου επέμενε. Κατ' αυτόν δε χάθηκε ο κόσμος, αν δε πληρώνεσαι κιόλας. ''Θέλουμε να επιβιώσουμε'' του λέω. ''Αυτό σου αρκεί;''

Το χαρτί της επιβίωσης το έριξα τελευταίο. Πίστευα πως δε θα υπήρχε λόγος καν να φτάσω εκεί.Μα η δουλειά είναι μέσο βιοπορισμού για την πλειονότητα, αυτονόητο δεν είναι;

Τελικά συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε. Η συζήτηση αυτή παρόλα αυτά με έκανε να σκεφτώ πολλά. Δεν ήταν η πρώτη φορά που άκουγα τέτοιου είδους απόψεις. Γνώμες του τύπου ''δούλεψε για να μάθεις''. Μα έτσι κι αλλιώς η εργασία πολλές φορές σημαίνει καθημερινή μάθηση. Τι πάει να πει αυτό; Ότι δε θα πληρωθώ ποτέ; 

Οι απόψεις αυτές είναι στη φάση που βρισκόμαστε πιο επικίνδυνες από ποτέ. Πρακτικές ''παραίτησης'' από εργασιακά δικαιώματα με τέτοιο τρόπο δεν ωφελούν. Είναι εν τέλει βούτυρο στο ψωμί των εργοδοτών που θέλουν να αποφύγουν την καταβολή μισθού στους εργαζομένους και φυσικά μακροπρόθεσμα θα συντελέσουν στη γενικότερη απαξίωση των εργασιακών δικαιωμάτων. 

Και ναι, είναι πραγματικά τρομακτικό να κάνουμε μακροχρόνια τέτοιου είδους ''υποχωρήσεις''. Δεν κατακρίνω ανθρώπους που δουλεύουν για λίγα χρήματα, μπορεί να αναγκαστώ να το κάνω και εγώ. Και λέω αναγκαστώ γιατί οι συνθήκες πολλές φορές μας ωθούν εκεί. Όμως είναι οδυνηρό να αλλάζουμε και μυαλά και να μη συνειδητοποιούμε τη θέση που βρισκόμαστε. Η ανεργία που επικρατεί πολλές φορές μας κάνει να σκεφτόμαστε πως ο εργοδότης μας κάνει χάρη που μας δίνει δουλειά και ακόμα μεγαλύτερη χάρη όταν μας πληρώνει, πολλές φορές όταν πετάει ένα κομμάτι κασέρι. Λοιπόν δεν είναι χάρη. Ο μισθός αποτελεί την παροχή που καταβάλει ο εργαζόμενος στον εργοδότη ως αντάλλαγμα για την παροχή εργασίας. Καμία χάρη λοιπόν. Είναι πάρε-δώσε και ουσιαστικά συμβολή στον εργοδότη,ώστε να παράγει περισσότερο πλούτο. Οι αυταπάτες ,λοιπόν, τελείωσαν.