Από το Πρωινό Άστρο στον Ελληναρά

via yannisritsos.gr

Ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου-κι ένα από τα πιο γνωστά του-είναι το Πρωινό Άστρο γραμμένο για την κόρη του, Έρη, όταν αυτή ήρθε στον κόσμο. Το Πρωινό Άστρο είναι ένας πατρικός μονόλογος, ξέχειλος από τρυφερότητα και στοργή, χωρίς όμως να κρύβει από το παιδί τα δεινά της ανθρωπότητας. Στα παιδιά εξάλλου, λένε, πρέπει να μιλάμε πάντα με ειλικρίνεια.

Στη Χιροσίμα, κοριτσάκι,

είταν κάτι παιδάκια, κοριτσάκι,

είταν κάτι μανούλες, κοριτσάκι,

– όχι, δε θέλω να σου πω –

είταν κάτι παιδάκια, κοριτσάκι…

Ο Γιάννης Ρίτσος έφυγε από τη ζωή στις 11 Νοεμβρίου του 1990. Διάβασα πολλά στο διαδίκτυο τη μέρα της επετείου του θανατου του.  Αφιερώματα, αναλύσεις του έργου του, μικρά σημειώματα. Σκέφτηκα να γράψω κι εγώ κάτι, που τόσο αγαπώ το έργο του.Τι παραπάνω θα προσφέρω όμως σε όσα ήδη έχουν γραφτεί; σκέφτηκα. Δεν έχω εξειδικευμένες φιλολογικές γνώσεις, παρά μόνο τα συναισθήματα που μεταλαμβάνω καθώς διαβάζω την ποίησή του, τις σκέψεις που βλασταίνουν στο μυαλό μου από τους στίχους του. Απλή ανασφάλεια ή απλή επίγνωση του τι πάω να γράψω, κατέληξα πως καλύτερα να αφήσω αναλύσεις και κριτικές για τους γνώστες.
Παρεμπιπτόντως, τις προηγούμενες ημέρες είχα διαβάσει στην πολύ ωραία σελίδα Ellines για τα επιτεύγματα του βιολόγου Δημήτρη Ηλιόπουλου, Διευθυντή του Κέντρου Συστημάτων Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου UCLA, στην έρευνα των αντικαρκινικών φαρμάκων. Κάτω από το άρθρο εντόπισα το εξής σχόλιο: ''ΕΛΛΗΝΑΡΑΣ πόσο υπερηφάνια έχω ότι οι ΕΛΛΗΝΑΡΕΣ μας προοδεύουν έξω, για να βγουν τα μάτια των ξένων έξω''. 
Διαβάζοντας αυτό το σχόλιο νευρίασα και στενοχωρήθηκα. Το είδος των εθνικιστών έχει απλώσει παντού τα δίχτυα του. Το εν λόγω σχόλιο είναι ξεκάθαρα εθνικιστικό και όχι πατριωτικό, υποκρύπτοντας την επικίνδυνη ιδεολογία και πίστη της εθνικής ανωτερότητας έναντι των υπόλοιπων λαών. Εξάλλου, πόσο υποτιμητικό είναι να ετεροκαθοριζόμαστε. Να δημιουργούμε δηλαδή, είτε ως επιστήμονες, είτε ως καλλιτέχνες, ο καθένας τέλος πάντων με την ιδιότητά του, με μόνο στόχο να προκαλέσουμε τη ζήλια των άλλων. Πόσο ανούσιο και ταπεινωτικό είναι να πιστεύουμε πως ο συγκεκριμένος επιστήμονας ή και άλλοι εργάζονται σκληρά, περνούν ατέλειωτες ώρες στο εργαστήριο και μελετούν για να ''πεταχτούν τα μάτια των ξένων έξω''. Αν έχεις τέτοιους στόχους αληθινός επιστήμονας δεν είσαι και προφανώς δεν είσαι και άνθρωπος. 
Μέσα σ' όλα αυτά θυμήθηκα και το στίχο από το Πρωινό Άστρο. "Γιατὶ δὲν εἶναι κοριτσάκι νὰ μάθεις μόνο ἐκεῖνο ποὺ εἶσαι,ἐκεῖνο ποὺ ἔχεις γίνει,εἶναι νὰ γίνεις ὅ,τι ζητάει ἡ εὐτυχία τοῦ κόσμου''.

Η ευτυχία του κόσμου, όχι η ευτυχία του Έλληνα. Η ευτυχία της ανθρωπότητας. Και μέσα σ' ένα μόνο στίχο του Ρίτσου αποτυπώνεται η ιδέα και η αξία της προσφοράς, που δε γνωρίζει εθνικότητα.